Het is een van de scholen in ons land waar ze hun schoolexamens digitaal afnemen. De lessen van Dick Twigt, manager beheer en organisatie bij het Da Vinci College Kagerstraat in Leiden. “Laat elke sectie kiezen welke manier van toetsen het beste bij hen past en ga vooraf vooral proefdraaien.”

O ja, de docenten vinden het, net zoals de examenkandidaten natuurlijk, heel spannend, vertelt Dick Twigt. Ze lopen echt een beetje gespannen door school. Blijft de techniek tijdens het online schoolexamen het doen? Doet de wifi het wel bij iedereen thuis? Kunnen de leerlingen het schoolexamen en de bijlage bij het digitale schoolexamen openen? Gelukkig ging het de eerste dagen van het schoolexamen allemaal goed. “Een leerling kon haar examen niet digitaal inleveren. We hebben haar gevraagd: maak een print en een foto van het gemaakte werk. Mail de foto direct na afloop van het schoolexamen aan de docent. En breng de print onmiddellijk naar school. Dan kunnen wij er zeker van zijn dat onderweg het gemaakte werk niet is ‘aangevuld’.” Opmerkelijk of misschien juist geruststellend: “De cijfers van de eerste examens die we hebben afgenomen, zijn niet anders dan die van andere jaren. De een haalt een 3, een ander een 8. Het is dus niet zo dat leerlingen ineens allemaal een tien halen.”

School met een iPad
Dick Twigt is manager beheer en organisatie bij het Da Vinci College Kagerstraat in Leiden. Een school voor mavo, havo en vwo, met een technasium. 200 leerlingen doen er dit jaar eindexamen. Allemaal zijn ze op die school opgegroeid met een iPad. Niet het ideale device, zegt Dick, maar de licenties van de uitgeverijen zijn hierop het meest stabiel. “Op andere devices gaven die nog te veel gedoe.” Het liefst hadden ze op het Da Vinci College gekozen voor bring your own device. Maar dat is voor nu nog niet haalbaar. Bij de invoering van de digitale methoden lieten ze de leerlingen nog vrij: iPad of schoolboeken. Dat bleek niet handig. “Leerlingen schaffen zelf een iPad aan of we vinden daar samen een oplossing voor.”

Toetsen op papier
Toetsen deden ze op het Da Vinci nog steeds heel ouderwets op papier. Uitgezonderd leerlingen met dyslexie of een slecht handschrift. Die mochten een toets -heel persoonsgericht- online doen. Met een voorleestoets of via een pdf. Maar toen was het maart 2020 en sloten alle scholen hun poorten. Bij het Da Vinci was dat vlak voor de schoolexamens. Die zijn best laat ingepland in het schooljaar, knikt Dick. “Omdat we gedurende het eindexamenjaar de leerlingen graag zo lang mogelijk willen lesgeven. We hebben geprobeerd het schoolexamen eerst nog op school te doen op papier, in kleine groepjes. Maar we merkten dat dat niet vol te houden was gezien de omstandigheden, ook niet voor de surveillerende docenten. Na twee dagen fysieke schoolexamens hebben we toch besloten over te gaan op online toetsen. ”

Quayn en Teams
Wat nu? Alle docenten en directie kwamen bij elkaar. Schoolexamen op afstand, okay, hoe dan? Dick: “Dat betekent dat we ook onze PTA, ons programma van toetsing en afsluiting moesten herzien.” Op zo’n manier dat dit nog steeds voldoet aan het examenprogramma en de eindtermen. Maar hoe gingen ze de laatste schoolexamens toetsen? “Dat hebben we per sectie geïnventariseerd”, zegt Dick. Bij natuurkunde bijvoorbeeld kozen ze voor een mondeling op afstand. Bij de moderne vreemde talen voor een open boek toets. Bij andere vakken prefereerden ze de digitale-oplossing met behulp van Quayn of digitaal via Microsoft Teams. Software as a service waarvoor je verder niks hoeft te installeren en alleen een licentie hoeft af te sluiten. Je hebt dus alleen een internetverbinding en een recente browser nodig om ermee direct aan de slag te gaan. “Met Quayn kun je een toets aanbieden met verschillende vragen in voor iedereen een andere volgorde. Om fraude zo veel mogelijk te voorkomen.”

Leerlingen ondertekenen contract
De examinator kijkt op afstand tijdens het maken van het schoolexamen wel mee. Dat betekent dat de leerling bijvoorbeeld zijn mobieltje met camera thuis op zo’n manier moet neerzetten dat de surveillant goed zicht op de leerling heeft. Het gaat soms om 30 leerlingen tegelijk. Dat kan via Microsoft Teams. O ja, en hij zou dat bijna vergeten: “We hebben alle leerlingen vooraf een contract laten ondertekenen. Daarin stond dat ze tijdens het examen alleen in de ruimte waren, geen hulpmiddelen gebruikten, geen contact hadden met andere leerlingen of andere leerlingen zouden helpen.”

Plassen
Natuurlijk, als een leerling tijdens het examen naar het toilet moet, ja, dan moet dat. Het kan natuurlijk dat daar boeken en deskundigen op hem wachten. Maar wees eerlijk, zegt Dick nuchter. “Hoe vaak gingen vroeger leerlingen tijdens een schoolexamen naar het toilet? Tijdens onze online examens is tot nu toe geen enkele eindexamenleerling naar het toilet gegaan.”

Experts aan de achterkant
Na drie dagen online digitaal toetsen, zijn de resultaten verheugend, van biologie havo via Quayn tot maatschappijleer mavo via een open boek toets. En nee hoor, niet ineens allemaal zieken. Bij geen enkele leerling thuis viel de wifi tot nu toe uit of deed plots een computer gek. Belangrijk: “We hebben vooraf ook proefgedraaid. Om alle eindexamenleerlingen te laten ervaren hoe zo’n online toets precies werkt.” Binnen de school wierpen twee docenten zich op als Quayn-experts. Ze verzorgden een korte training voor collega’s en zaten tijdens de examens aan de achterkant klaar om eventueel vragen te beantwoorden over het systeem. “Mocht er iets fout gaan dan konden ze direct assisteren.”

Eindexamen verspreid over twee weken
Dick is best trots over hoe alles tot nu toe is verlopen. Het was -tussen al die andere online lessen door- even flink de mouwen opstropen voor de collega’s. Maar: “We zijn er nog niet”. Op het Da Vinci hebben ze de schoolexamens verspreid over veertien dagen. Normaal doen ze er twee op een dag, maar dat hebben ze online teruggebracht naar een. Omdat de leerlingen niet eerder zo’n situatie als nu hebben meegemaakt. “Dat je eerst een digitaal schoolexamen moet maken en je direct al moet voorbereiden op een tweede op die dag vonden we geen goed plan. Ook omdat de leerlingen nu veel meer thuis zitten en de situatie niet bij iedereen thuis dezelfde is om je optimaal binnen enkele uren alweer voor te bereiden voor een volgend examen.” En ja, het zou zo maar kunnen dat ze straks bij hem op school ook de proefwerken van de andere leerlingen digitaal gaan afnemen. “We hebben de smaak tenslotte al flink te pakken.”